De Raad voor Vreemdelingenbetwistingen is opgericht bij wet van 15 september 2006 tot hervorming van de Raad van State en tot oprichting van een Raad voor Vreemdelingenbetwistingen. De Raad vatte zijn werkzaamheden officieel aan op 1 juni 2007.
Zoals vermeld in artikel 39/2 van de wet van 15 december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen, zijn de taken van de Raad de volgende:
- Een daadwerkelijke rechtsbescherming bieden tegen het overheidsoptreden inzake vreemdelingenbetwistingen. De Raad is immers als enige bevoegd om uitspraak te doen over:
- beroepen tot erkenning van de hoedanigheid van vluchteling of tot toekenning van de subsidiaire beschermingsstatus (volle rechtsmacht);
- annulatieberoepen ingediend tegen individuele beslissingen genomen met toepassing van de wetten betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen (annulatie).
- Zorgen voor een kwalitatief hoogstaande jurisprudentie.
- De beroepen behandelen binnen de wettelijke termijnen.
- De eenheid van de rechtspraak bevorderen.
- Gerechtelijke achterstand voorkomen en het “historisch passief” wegwerken.
- De rechtspraak ter beschikking stellen van het publiek (cf. art. 39/65 van de wet van 15 december 1980, zoals uitgevoerd door artikel 20 van het Procedurereglement van de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen).
Organisatie
De eerste voorzitter oefent het mandaat van korpschef uit en staat in voor de leiding van de Raad.
De Raad is opgedeeld in horizontale en verticale diensten.
- Verticale diensten: de kamers
- Horizontale diensten: de griffie en de algemene diensten
De verticale diensten: de kamers
De Raad omvat elf kamers, waarvan één wordt voorgezeten door de eerste voorzitter (I, VI), één door de voorzitter (IX), vier kennis nemen van de zaken in het Nederlands (II, IV, VIII en XI), vier van de zaken in het Frans (III, V, VII en X) en één van de tweetalige zaken (VI).
Elke kamer bestaat uit een kamervoorzitter, minstens twee rechters in vreemdelingenzaken, een coördinator, attachés-juristen en één of meerdere griffiers.
De kamervoorzitter oefent een adjunct-mandaat uit en is belast met de leiding en organisatie van de kamer. Hij waakt over de eenheid van rechtspraak.
De rechters in vreemdelingenzaken oefenen de rechtsprekende functie uit. Ze zijn, onder voorbehoud van hetgeen is bepaald in artikel 39/29 van de Vreemdelingenwet, voor het leven benoemd. Zij oefenen hun ambt uit met respect voor de beginselen van onafhankelijkheid en onpartijdigheid bij het rechtspreken.
De coördinator ondersteunt de kamervoorzitter bij de coördinatie van de kamer. Hij verdeelt de beroepen onder de rechters, treedt op als functionele chef van alle attachés in de kamer en ondersteunt de kamervoorzitter bij het bewaken van de eenheid van rechtspraak.
De rechters worden bijgestaan door attachés, die allen jurist zijn. Deze doen voorstellen voor de behandeling van de zaak en schrijven onder verantwoordelijkheid van de rechter ontwerparresten. Zij kunnen ook optreden als toegevoegd griffier.
Eén of meerdere griffiers staan eveneens de kamervoorzitter bij. Zij zijn belast met de administratieve voorbereiding en afhandeling van de beroepen, nemen deel aan de zitting en de wachtdienst en volgen alle procedurevoorschriften op.
De horizontale diensten: de griffie en de algemene diensten
De griffie
De griffie staat onder leiding van de hoofdgriffier, die een adjunct-mandaat bekleedt. De griffie bestaat uit vier diensten die elk een eigen takenpakket hebben: de griffie, het onthaal, de tolkendienst en de expeditie.
De eigenlijke griffie
De griffie neemt verschillende administratieve taken waar:
- de beroepen ontvangen en registreren in de gegevensdatabank;
- het administratief dossier opmaken en verder beheren;
- de correspondentie klasseren;
- de partijen oproepen voor de zitting;
- de zittingsagenda opmaken;
- de arresten betekenen;
- het klassement beheren;
- de cassatieberoepen tegen arresten van de Raad verwerken;
- de arresten depersonaliseren.
Het onthaal en de expeditie
De griffie staat ook in voor het onthaal van partijen en verwerkt de inkomende en uitgaande post.
Het onthaal van de Raad is ononderbroken open van 8u.30 tot 16u. Tijdens de openingsuren kunnen de rechtsplegingsdossiers ter plaatse worden geraadpleegd.
De tolkendienst
De tolkendienst zorgt ervoor dat op de zitting de nodige tolken aanwezig zijn. De tolk is in zijn opdracht een neutrale tussenpersoon en tolkt de vragen en antwoorden tussen de rechter en de verzoekende partij.
De tolkendienst heeft een bestand van 260 tolken die samen zo’n 100 verschillende talen beheersen.
De tolkendienst werkt ook samen met een extern vertaalbureau voor de beëdigde vertaling van Duitstalige verzoekschriften.
De algemene diensten
De algemene diensten staan onder leiding van de beheerder, die een adjunct-mandaat bekleedt. De algemene diensten staan ten dienste van de ganse Raad. Deze omvat de dienst Personeel & Organisatie, het budget en de beheerscontrole, de informatie- en communicatietechnologie (ICT), interne en externe communicatie, logistieke ondersteuning. De juridische dienst maakt ook deel uit van de horizontale diensten en voorziet de Raad van juridisch informatie door bijvoorbeeld relevante rechtspraak van de Raad, de Raad van State en andere nationale en internationale rechtscolleges te verzamelen en te verwerken.